جامعه و تاریخ | رسانه و ارتباطات | سواد رسانه‌ای

| عصر جدید به همه ایرانیان نشان داد آن چه که برتر و مهم است فقط دانشگاه رفتن و توانمندی‌های آکادمیک و تحصیلی نیست.

شاید شما هم برنامه ای را که به تازگی از شبکه سه تلویزون با عنوان عصر جدید پخش می‌‌شود  دیده باشید؛ برنامه ای که هدف اصلی خود را معرفی استعداد‌ها می‌‌داند. این سبک برنامه‌ها در بیش از هشتاد کشور دنیا به چشم می‌‌خورد. در ایران این برنامه با تهیه کنندگی و اجرای احسان علیخانی، مجری نام آشنای ایرانی روی آنتن سیما رفته است. به همین مناسبت قصد دارم در این یادداشت به مهم ترین ویژگی‌ها و به خصوص ارزش‌هایی که «عصر جدید»‌ها می‌‌توانند به جامعه ارائه دهند اشاره کنم و در ضمن پیشنهاداتم را نیز مطرح نمایم.

توجه به استعدادها

عصرجدید برای اولین بار در ایران توانسته است استعداد‌های مردم سراسر کشور را روی صحنه آورده و مورد توجه مخاطبان قرار دهد. از این منظر قضاوت‌ها و داوری‌ها چندان اهمیتی ندارد. مسئله ی مهم این است که افراد توانسته اند ویژگی‌های فردی و استعدادهای شخصی یا گروهی خود را برای عموم به نمایش درآورند. شادی و ذوق زدگی بیش از حد شرکت کنندگان در عصر جدید از نکاتی بود که توجه من را به خود جلب کرد. شاید دلیل اصلی این مقدار شوق، عدم توجه به استعداد افراد در محیط‌های اجتماعی مانند مدرسه و دانشگاه یا در محیط‌های شغلی و حتی خانوادگی باشد. توجه عصر جدید به استعدادهای ناشناخته و یا حتی نادر، می‌‌تواند حس عدم توجه به استعداد‌ها را تا حدی جبران نماید.

در این زمینه، عصر جدید باید به نکته مهم و ظریفی نیز توجه نماید. گاهی استعداد با اعمال خارق العاده و یا کارهای عجیب و غریب اشتباه گرفته می‌‌شود؛ کارهایی که شاید هیچ سود و منفعتی برای فرد مستعد یا جامعه نداشته باشد. در این حالت لازم است این افراد را به مسیری درست هدایت کرد و اینجاست که نقش داوران مسابقه مورد توجه قرار می‌‌گیرد. یعنی جایی که توانمندی یا مهارتی وجود دارد ولی سمت و سوی بی مصرفی را دنبال می‌‌نماید، داوران باید وارد موضوع شده و توانایی را جهت دهی و مدیریت نمایند.

در این میان نقش افرادی مانند دکتر سید بشیر حسینی که داوریه هدایت گرایانه ای دارد پر رنگ تر می‌‌شود. اگر این هدایت گری درست انجام گیرد می‌‌توان از آن استعداد، بهره‌های فراوانی برد که برای فرد مستعد و جامعه نیز مفید باشد. مثلا فردی که با چشمان بسته و با یک شمشیر بران بر روی رگ حیات فردی دیگر، خیار کوچکی را برش داد از این قبیل نمونه‌هاست؛ یا فرد دیگری که حافظه فوق العاده ای داشت و می‌‌توانست انواع مختلف اطلاعات را با سرعت بیان نماید.

درک تفاوت استعداد‌ها

عصر جدید به همه ایرانیان نشان داد آن چه که برتر و مهم است فقط دانشگاه رفتن و توانمندی‌های آکادمیک و تحصیلی نیست. افراد یک جامعه دارای توانمندی‌های متعددی هستند که شاید در درس خواندن خلاصه نشود. از این سو مدارس نیز باید دریابند افراد یک مجموعه آموزشی دارای توانمندی‌های یکسانی نیستند و می‌‌توانند کارهای متفاوتی را انجام دهند. اگر فردی نتوانست درس بخواند به این معنا نیست که ورزشکار خوبی نباشد. یا اگر فردی به ریاضیات علاقمند نبود به این معنا نیست که او یک مجری و یا یک خواننده خوب هم نیست. در واقع عصر جدید می‌‌تواند به مخاطب بگوید افراد دارای توانمندی‌های متفاوت و متعددی هستند که از این طریق می‌‌توانند خود را به دیگران نشان دهند، به عرضه کار خود بپردازند و حتی از این روش کسب درآمد نمایند.

“عصر جدید به همه ایرانیان نشان داد آن چه که برتر و مهم است فقط دانشگاه رفتن و توانمندی‌های آکادمیک و تحصیلی نیست. افراد یک جامعه دارای توانمندی‌های متعددی هستند که شاید در درس خواندن خلاصه نشود. از این سو مدارس نیز باید دریابند افراد یک مجموعه آموزشی دارای توانمندی‌های یکسانی نیستند و می‌‌توانند کارهای متفاوتی را انجام دهند.“

تقلیدی بودن

تقلید در شکل و موضوع برنامه که حتی در تعداد داوران نیز به چشم می‌‌خورد، از بارزترین ویژگی‌های این برنامه است. البته وقتی به محتوای عصر جدید نگاه می‌‌کنیم در می‌‌یابیم محتوای برنامه با آنچه در نمونه‌های مشابه خارجی مشاهده می‌‌شود مقدار قابل ملاحظه ای تفاوت دارد و برنامه تا حدی توانسته اهداف خود را با فرهنگ ملی و عقاید مذهبی کشور ما تطبیق دهد. عصر جدیدها هر چه در توان دارند باید صرف بومی‌‌سازی و تطبیق استعدادهای برتر با فرهنگ ملی و مذهبی ما نمایند.

ایجاد حس خود باوری

ایجاد حس خودباوری در افراد یک جامعه، شاید از مهمترین وظایف عصر جدید باشد. این حس که افراد بدانند استعداد آن‌ها دیده می‌‌شود، توانایی آنها مورد تایید است و آنها می‌‌توانند به جامعه خدمت شایانی کرده و ضمنا خودشان را نیز پرورش دهند به حس خودباوری افراد کمک بزرگی می‌‌کند. حتی اگر مورد پذیرش نیز واقع نشوند، فرد متوجه می‌‌شود یا راه درستی را انتخاب نکرده است یا این که باید تلاش بیشتری نماید.

ارتباط با سرمایه گذاران

مهم ترین اتفاقی که پس از کارکرد‌های ذکر شده باید رخ دهد، ارتباط افراد مستعد و ماهر با سرمایه گذاران است. بسیاری از افراد مستعد که روی صحنه این برنامه حاضر می‌‌شوند، سرمایه لازم برای ارائه استعداد خود و پرورش آن را ندارند، که این مهم باید از طریق ارتباط سرمایه گذار با فرد مستعد حاصل شود. حتی می‌‌توان با حضور سرمایه گذاران در برنامه به این ایده شکل جدی تری داد. برنامه ای که یک خواننده نوجوان محلی، روی صحنه رفت و با استقبال کم نظیر آریا عظیمی‌‌نژاد رو به رو شد و به او پیشنهاد همکاری در انتشار یک آلبوم موسیقی را داد، از جمله این موارد بود. البته این نمونه شاید از روی ذوق بوده باشد. بنابراین بهتر است شکل جدی تر و دقیق تری به خود بگیرد.

 سرگرمی‌‌ و هدایت گری

بخشی از هدف برنامه ساز برای تهیه این نوع برنامه‌ها ایجاد سرگرمی ‌‌و نشاط در جامعه است. در واقع یکی از اهداف مهم رسانه‌ها در دنیا ایجاد سرگرمی‌‌است. اما رسانه هوشمند رسانه ای است که سرگرمی ‌‌را با چاشنی یک هدف و جهت دهی خاص همراه کند. عصرجدید‌ها می‌‌توانند با پرداختن به استعدادهای برتر هر حوزه که با فرهنگ بومی‌‌ما قرابت بیشتری دارند در تولید افراد صاحب ایده و صاحب خلاقیت در کشور نقش موثری ایفا کنند.

بیداری استعدادها و کارآفرینی

عصر جدیدها می‌‌توانند از فشار افراد جویای کار به دولت‌ها بکاهند. این برنامه که به درستی عصر جدید نام گرفته است با بیدارکردن استعدادهای نهفته ی افراد، توانمندی‌های فردی را افزایش داده و باعث می‌‌شود افراد یک جامعه به جای این که به دولت‌ها برای ایجاد اشتغال فشار آورند، به تولید ایده و توانایی خود اقدام نموده و کارآفرین باشند. حتی مخاطبی که از طریق تلویزیون مشغول دیدن برنامه است در ناخودآگاه خود فکر می‌‌کند چه ویژگی‌هایی دارد که می‌‌تواند به عنوان یک ارزش افزوده به جامعه عرضه و حتی از طریق آن کسب درامد نماید.

هدایت گری و مربی بودن داوران

عصر جدیدها باید از نقش محوری داوران مسابقه بکاهند. چرا که توجه عموم مخاطبان به نوع داوری این افراد است که شاید چندان مهم نباشد. رسالت عصر جدید، موضوع دیگری است، رسالت برنامه، نشان دادن استعداد‌هاست. برای کاستن از تمرکز روی داوران، باید داوری‌ها را به نظرسنجی‌های مردمی ‌‌بسپاریم و به داوران نقش هدایت گری و مربی گری بدهیم. شاید این اتفاق از تقلیدی بودن برنامه نیز بکاهد.

دیر یا زود عصر جدید ما را فرا خواهد گرفت. دنیا در حال تغییر و تحولات وسیع است. دیگر شکل‌های قدیمی ‌‌رسیدن به موفقیت رنگ می‌‌بازد و جای خود را به استعدادها و ایده‌های برتر خواهد داد. در عصر جدید هر فرد باید آن هدفی را در زندگی دنبال نماید که استعداد حقیقی آن را دارد و با کسب دانش در آن زمینه راه رسیدن به هدف خود را هموار نماید.

برنامه ی عصر جدید شروع یک عصر جدید و نوع جدیدی از پرداختن به ظرفیت‌ها و استعدادهای وجودی افراد است.