| با شیوع ویروس کرونا در بخش‌های گوناگون جهان، بسیاری از آشنایان با تاریخ، وقایع مشابهی به این روزهای بشریت را به خاطر آوردند، از طاعون و وبا تا سارس. متن زیر ترجمه‌ای از مطلب منتشر شده در سی ان ان است که توسط محمد تهامی‌نژاد ترجمه شده است. این متن در انسان‌شناسی و فرهنگ منتشر گردیده است.

هنگامی که ترامپ نسبت به وجود یک” ویروس خارجی” هشدار داد، تاریخ نگارانِ مهاجرت، چه شنیدند؟
به نقل از سی ان ان ( کاترین ای. شویچِت)، برگردان محمد تهامی نژاد

برای تاریخ نگارانِ مهاجرت و سایر پژوهشگران، نحوه ای که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا ویروس کرونا را توصیف میکند، طنین آشنایی دارد. رئیس جمهور، چهارشنبه شب طی پیامی از دفتر ریاست جمهوری گفت: «این همه جانبه ترین و سخت ترین مقابله با یک ویروس خارجی در تاریخ مدرن است، من مطمئنم که با اتخاذ وادامه این اقدامات دشوار، بطور قطع خطر را از شهروندانمان خواهیم کاست و سرانجام، سریعاً این ویروس را شکست خواهیم داد.”

به محض این که کلام ترامپ در بارۀ ویروس خارجی در هوا پیچید، خانم نکهت وارلیک به یاد آورد که آن را پیش از این هم شنیده است:«ما چندین نمونه در گذشته هم داشته ایم و مغز آدم سوت می کشد که هنوز این طرز فکر وجود دارد».

نکهت وارلیک دانشیار تاریخ دردانشگاه راتجرز واقع درنیوآرکِ نیوجرسی و دانشگاه کارولینای جنوبی افزود: «اینگونه مواجهه با مسأله، خطرناکترین شیوه ای است که می‌شود در بارۀ بیماری فکر کرد. نمونه های تاریخی وجود دارد که می‌دانیم به چه می انجامد و ما خواستار چنان نتایجی نیستیم. بنظر من که بسیار خطرناک است.

این آخرین فصل داستانی است که تاریخنگاران در قرون متمادی از طاعون گرفته تا سارس آن را پی گرفته اند. هرجا که فاجعه ای همه گیر شد، وجود نژادپرستی و بیگانه هراسی چندان بعید نبود. در اینجا آنچه را پژوهشگران در بارۀ چند فصل خجالت آور تاریخی به سی ان ان گفتند و درس هایی که می توانیم از آنها بگیریم خواهد آمد.

مرگ سیاه در قرن چهاردهم

ایتالیا: توصیف جووانی بوکاچو از طاعون فلورانس در قرن چهاردهم میلادی

متخصص: نکهت وارلیک
واقعه: جمعیت یهودی متهم شدند که چاه هارا مسموم ساخته سبب طاعون شده اند. شواهد دیگری از این شکل درجاهای مختلف اروپا وجود دارد. وارلیک می گوید: به محض این که شایعه پیچید، یهودیان کشته می شدند، زنده زنده مدفون ، یا بر صلیب سوزانده می شدند. و آنها تنها گروه هایی نبودند که سهواً به خاطر بیماری گناهکار شناخته می شدند.

گزارشهای اروپایی از طاعون به عنوان” طاعون شرقی” نام برده اند. آنها امپراتوری عثمانی را سرچشمۀ طاعون در نظر می‌آوردند. که بی اساس و بی اعتبار است.

درسی که می گیریم این است که: گفتمان های عامیانه  یا علمی، نشان می‌دهد که حداقل حدود ۶۰۰سال چه درکی از بیماری وجود داشت. وارلیک می گوید: این عقاید نه تنها برای زمان حال خطرناکند ( چرا که سیاست ها و پاسخ به موضوع را نشان می‌دهند)بلکه برای آینده نیز خطر‎دارند زیرا که میراثی را پشت سر می‌گذارند.

وارلیک می افزاید: توصیف ویروس کرونا به عنوان یک ویروس خارجی، هیچ کمکی نمی‌کند.« همۀ ما دراین مورد با هم هستیم»
نظر: مهم این است که چگونه در بارۀ ویروس کرونا صحبت می کنیم.

شیوع وبا در نیویورک قرن ۱۹
متخصص: الن کرات استاد تاریخ دانشگاه واشینگتن

    در سال ۱۸۹۲مسافرانی  با کشتی از نرماندی  وبازده وارد قرنطینه ای در فایر آیلند نیویورک می شوند. (گراور روی چوب . آمریکا)

واقعه: با شیوع وبا در سال ۱۸۳۲ به طور وسیع مهاجران کاتولیک ایرلندی مورد سرزنش قرار گرفتند. بخشی از این امر به خاطر همزمانی با بیداری بزرگ دوم [ در آمریکا] و تبلیغات پروتستانی بودکه کاتولیک ها همواره هدف حمله بودند. آنها اپیدمی شدن را به کثیف بودن و بی مبالاتی مهاجران کاتولیک ایرلندی نسبت می دادند.

درسی که می گیریم این است که: هرگاه بحرانی مثل اپیدمی شدن وجود دارد، مردم به دنبال کسی برای سرزنش می گردند و گروه هایی که پیش از این به آنها انگ چسبیده، طبیعی ترین اهداف بشمار می روند. کراوت می افزاید در مورد پاسخ نیویورک به همه گیر شدن بیماری وبا باید گفت که در طول زمان، بیگانه هراسی محو شد. در اپیدمی سوم به جای این که مهاجران مورد تهمت قراربگیرند، ایجاد مؤسسات دولتی برای گسترش بهداشت عمومی برای تمام افراد، به صورت یک اولویت در آمد. کراوت می افزاید: هیئت بهداشت متروپولیتن در سال ۱۸۶۶ متولد شد.

قرنطینه شدن شهرک چینی های سانفرانسیسکو

  ساکنان قرنطینه شدۀ شهرک چینی های سانفرانسیسکو بر اساس تصویری ازهفته نامۀ هارپر ۱۹۰۰

متخصصان: داگ چان : رئیس انجمن چینی تاریخ آمریکا وماری مایونگ اوکلی نویسندۀ مرکز مطالعات قومیت و نژاد دانشگاه کلمبیا
واقعه: قرنطینه شدن شهرک چینی های سانفرانسیسکو سبب چندین همه گیری در قرن نوزدهم شد.

به دنبال شیوع آبله در سانفرانسیسکو سال ۱۸۷۶، جمعیتی حدود ۳۰هزار چینی ساکن در آنجا از جنبۀ پزشکی به صورت سپر بلا در آمدند. شهرک چینی ها در گرماگرم مباحث مربوط به توقف مهاجرت، به عنوان آزمایشگاه عفونت مورد ملامت قرار گرفت و قرنطینه شد. اولین قانون مهاجرت بر مبنای نژاد تحت عنوان قانون ممانعت از ورود چینی ها The Chinese Exclusion Act [ده سال تعلیق مسافرت چینی ها به آمریکا] در سال۱۸۸۲ به تصویب رسید. خانم لی به سی ان ان گفت: به محض این که مهاجرت شروع به افزایش گذاشت و وضعیت شغلی کارگران سفید به خطر افتاد،همان زمان این شایعه که چینی ها حامل بیماری هستند نیز شنیده شد.

چان می گوید: در سال ۱۹۰۰ هنگامی که طاعون گسترش یافت، بدون هیچ دلیلی شهرک چینی ها که در همسایگی سان فرانسیسکو قرار دارد قرنطینه شد. کار به جایی کشید که مردم شهرک چینی ها(Chinatown) را مجبور کردند با واکسنی که تا آن زمان آزمایش نشده بود، واکسینه شوند … و نتایج معکوس ببار آورد … آنها اساساً از چینی ها به عنوان اشیاء انسانی برای آزمایش ( Human Test Subjects) استفاده کردند.

درسی که می گیریم این است که:من فکر می کنم غم انگیز است که دوباره همان نوع تفسیر ها سر بر آورده است.

چان می گوید:بدبختانه آمریکایی ها هنگامی که با بدبختی و فلاکتی روبرو می‌شوند خواه رقابت با دولت- ملت باشد و یا در این مورد خاص یک ویروس، گرایشی آمریکایی برایشان وجود دارد که خیلی سریع ، شکل نژاد پرستانه به آن فلاکت بدهند و ما الان داریم جلوه های آن را می بینیم. وی می افزاید ممکنست شما از زمان قانون مخصوص چینی ها، در اینجا بوده باشید یعنی ممکن است نسل سوم یا چهارم باشید اما همواره به چشم یک مهاجم خارجی به شما نگاه می‌شود و یک نفر پیدا می‌شود که در مترو شما را تهدید کند که ویروس کرونا داری.

غربالگری سلامت و قرنطینه درجزیرۀ ایلیس

این عکس که حدود سال ۱۹۰۰ گرفته شده، مهاجران جدیدی را نشان میدهد که برای ورود به آمریکا از جنبه علائم بیماری در ایلیس آیلند مورد بازرسی قرار می گیرند.

متخصص: الن کرات استاد ممتاز تاریخ دانشگاه واشینگتن
واقعه: در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن بیستم ، بیم آن وجود داشت که ممکنست بیماری از خارج وارد شود. پس باید خیلی دقیق تفتیش صورت بگیرد. کراوت می گوید در آن زمان در الیس آیلند مراقبت های بهداشتی صورت می گرفت به این منظور که جمعیت آمریکا را سالم نگهدارند. اما تأکید در غربالگری بیماری در جایی مثل جزیرۀ ایلیس [واقع در خلیج نیویورک]، دارای معنایی فراتر از یک مرکز مشهور دریافت و بررسی ویزای مهاجران بود.
یکی از الگو های بومی گرایی در اوایل قرن بیستم این بود که تازه واردین مناسب آمریکایی بودن نیستند.یعنی از جنبه فیزیکی مناسب آمریکایی بودن نیستند .حتی اگر پذیرفته بشوند هم نباید جذب شوند. کراوت می گوید: « اگر وارد فکر کسانی که ژنتیکی فکر میکنند و یا نژاد پرست هستند می شدید، می دیدید خیلی از آنها حد اقل به فرودستی ی فیزیکی باور داشتند».

درسی که می گیریم این است که: متولدین خارجی همیشه هدف حمله بوده و متهم هستند که مناسب آمریکایی بودن نیستند.

سارس
متخصص: هو فونگ هونگ ، استاد جامعه شناسی دانشگاه جان هاپکینز
واقعه: سوگیری قومی ونژادی. هونگ در باره عدم پاسخ مؤثر به شیوع سارس در سال ۲۰۰۳ به بحث می پردازد.

سارس ۷ میلیارد دلار به سرویس های هوایی ضرر وارد کرد. احتمالا همه گیر شدن کرونا ویروس بدتر خواهد بود.

در کاریکاتور هایی که در همان زمان در روزنامه های آمریکا منتشر می شد، تمام مسافران از جمله چینی ها را به عنوان حاملین سارس بدنام می کردند و سارس را به جامعه چینی – آمریکایی پیوند می زدند.”برای مثال کاریکاتوری از یک محفظۀ حمل غذای چینی را نشان می دهد که بالای کپشنی با عبارت غذای بیرو‌ن‌بر چینی، نوشته شده SARS و روی آن این نوشته خوانده می‌شود که” بد چینی، بساطتتو جمع کن ” چنین پیوندی بین آسیایی ها و چینی ها با امراض در حالت کمون باقی می ماند. اما هر وقت چنین بحران هایی رخ دهد، دوباره عود می کند.

درسی که می گیریم این است که: گناه بیماری ها را به گردن خارجی ها انداختن در هنگام بحران های بهداشت عمومی، به کرات اتفاق می افتد. اما دارای تأثیر بر ضد خود است.

خود ویروس، مرزهای قومی را نمی شناسد. بنابراین اگر به این فکر بچسبید که گروه های معینی از مردم هستند که لازم است از آنها فاصله بگیرید، حفظ فاصله از سایر حاملین بالقوۀ ویروس را فراموش کرده اید. هونگ می گوید: توصیف کروناویروس به عنوان” یک و یروس خارجی نیز به همین نحو مساله آفرین است.

یک شیوع جهانی اتفاق افتاده است بنابراین خیلی دیر شده و بی فایده است که آن را یک ویروس خارجی بنامیم و بگوئیم که اگر مسافرت خارج را قطع کنیم در امان خواهیم ماند. تأکید بر خارجی بودن ویروس دیگر فایده ای در برندارد”. او می گوید: “درست شبیه این است که به صورت کلیشه ای از گروه های معینی فاصله بگیریم [اجتناب از ارتباط با گروه های خاص]چون تأثیری خلاف انتظار به بار خواهد آورد.