«باشگاه شما»، جایی است که دانشجویان، نخبگان و پژوهشگران علوم انسانی در آن، مقالات خود را با مخاطبان خود به اشتراک می‌گذارند. شما هم می‌توانید با ارسال مقالات علمی‌ژورنالیستی، بعد از ارزیابی توسط هیئت تحریریه باشگاه اندیشه، مقالات خود را منتشر کنید. دسترسی به سایر مقالاتِ «باشگاه شما».

| این دیزنی است که تعیین می‌کند ما اکنون به چه چیزی احتیاج داریم.

در جهان امروز چندصدایی به معنای عام آن از بین رفته و اکثر تولید کنندگان رسانه ای تحت سیطره چند مالکیت خاص درآمده اند. در اصطلاح رسانه به هریک ازین غول‌های رسانه ای که به ارائه خدمات رسانه ای مثل تولید و پخش کالاهای رسانه ای می‌پردازند کوور می‌گویند.
کوور در لغت به معنای یک شرکت بزرگ است که چند شرکت کوچک تر را زیرمجموعه خود دارد (دانشنامه کمبریج، 2015).
این کوورها در آغاز کار خود با استفاده از راهبرد اقتصاد مقیاس(مثل تولید انیمیشن‌های مختلف با استفاده از شخصیت مذکور) به کسب اندوخته مالی و امکانات برای تاسیس یک شرکت مادر مبادرت می‌ورزند.
پس از آن به حذف رقبای خود و در عین حال استفاده از راهبرد اقتصاد دامنه(مثلا تولید عروسک و بازی متناسب با شخصیت‌ها) اقدام می‌کنند تا اگر در یکی ازین حوزه‌ها متحمل ضرر شدند حوزه دیگر جبران خسارت آن‌را بکند(شاه قاسمی، ارتباطات شخصی، 1397).
یکی ازین کوورهای رسانه ای شرکت والت دیزنی است که امروزه برترین شرکت رسانه ای درمیان شش بزرگ دنیای رسانه است و ارزش برند آن به 6.3 میلیارد دلار رسیده است (Lasseter , 2018).
شرکت والت دیزنی در سال 1923 توسط والت دیزنی و برادرش تاسیس شد. آن‌ها تا سال 1928 انیمیشن‌های کوتاهی مثل اسوالدو و آلیس در سرزمین کارتونی تولید می‌کردند و حق پخش و استفاده از آن‌ها را به کمپانی وینکلر ‌فروختند و عایدی کمی ازین تولیدات داشتند. در سال 1929 میکی موس را خلق کردند و ازین نقطه روند صعودی شرکت آغاز شد.

محبوبیت بین دولت و ملت

والت دیزنی در سال 1932 با انیمیشن گل‌ها و درخت‌ها برنده جایزه اسکار شد و تا پایان این دهه هرسال یک اسکار را به خود اختصاص داد و به عنوان برترین شرکت انیمیشن سازی در بین مردم شناخته شد. با آغاز دهه ۴۰ میلادی و شروع جنگ جهانی دوم دیزنی خود را به دولت آمریکا نزدیک کرد و وظیفه توجیه سیاست‌های خارجی آمریکا در جنگ را به عهده گرفت و با انیمیشن‌های خود افکار عمومی را به شرکت در جنگ تشویق کرد.

تا اینکه با پایان جنگ جهانی دوم والت دیزنی مدال لژیون را از رییس جمهور آمریکا دریافت کرد و ازین به بعد شرکت والت دیزنی روابط مستحکمی با کاخ سفید برقرار کرد تا حدی که در سال‌های بعد روسای جمهور آمریکا بعضی از مهمانان عالی خود را در پارک‌های دیزنی اقامت می‌دادند (مبشری, 1394). جنبه دوم همکاری این شرکت با سیاست‌های آمریکا آماده کردن افکار عمومی برای نبرد بر سر فضا در دوره جنگ سرد بود. در این دوران کارتر رییس جمهور آمریکا رسماً از رسانه‌ها خواست تا به کمک دولت بیایند.

موضوع این بود که آمریکا در عین رکود اقتصادی گسترده نمی‌خواست از شوروی در رقابت فضایی عقب بیفتد اما باید ابتدا افکار عمومی را برای این موضوع آماده می‌کرد. در این زمان والت دیزنی وارد میدان شد و شروع به تولید انیمیشن و برنامه تلویزیونی با موضوع اهمیت موشک و دسترسی به فضا کرد. اوج این اتفاق در ساخت برنامه افتتاحیه دیزنی لند کالیفرنیا و برنامه تلویزیونی مردی در فضا بود.

“با آغاز دهه ۴۰ میلادی و شروع جنگ جهانی دوم دیزنی خود را به دولت آمریکا نزدیک کرد و وظیفه توجیه سیاست‌های خارجی آمریکا در جنگ را به عهده گرفت و با انیمیشن‌های خود افکار عمومی را به شرکت در جنگ تشویق کرد.“

برنامه مردی در فضا برنامه ای بود که خود والت دیزنی جلوی دوربین قرار می‌گرفت و درباره سفر به فضا صحبت می‌کرد. اهمیت این‌ها به حدی بود که پس از دوره جنگ سرد والت دیزنی مدال آزادی(که دومین مدال با ارزش آمریکاست) را دریافت کرد (مبشری, 1394).

ورود به دنیای حقیقی

پس از سال‌های جنگ جهانی که شرکت دیزنی در آن انیمیشن‌های پرفروشی مثل دامبو(1941) و بامبی(1942) را ارائه کرد شرکت دیزنی در سال 1955 اولین پارک تفریحات خود را در ایالت کالیفرنیا افتتاح کرد. والت دیزنی در افتتاح این پارک که به طور مستقیم از شبکه ای‌بی‌سی پخش می‌شد گفت: «تا زمانی که آرزویی در جهان به واقعیت نپیوسته باشد دیزنی‌لند هم کامل نخواهد شد» (News, 1955).

حالا این سوال مطرح می‌شود که چرا شرکت دیزنی به سراغ تعامل با مردم در فضای حقیقی رفت؟

هدف اصلی دیزنی از ساخت چنین پارک‌هایی کسب سود بیشتر بود اما سه دلیل ا می‌توان ذکر کرد، اول آنکه مردم آن زمان آمریکا به تفریحات واقعی بیشتر از سینما رفتن علاقه داشتند. دوم آنکه ساخت یک انیمیشن ممکن است زمان کمتری از ساخت یک مکان تفریحی بگیرد اما یک مکان دائمی در طول زمان سود بیشتری عاید شرکت می‌کند و سوم اینکه یک انیمیشن شخصیت‌های محبوب محدودی را می‌تواند نشان دهد اما در دیزنی لند تمام شخصیت‌های محبوب انیمیشن‌ها در دسترس هستند.

امروزه شرکت دیزنی هفت دیزنی لند در سراسر جهان دارد . اضافه بر آن‌ها در سال1971 یک دیزنی وورلد در اورلاندو آمریکا افتتاح کرد که دارای چهار شهر بازی، دو پارک آبی، بیست و هفت استراحتگاه، نه هتل غیر دیزنی، زمین‌های گلف متعدد، یک اردوگاه تفریحی و دیگر اماکن تفریحی از جمله مرکز خرید روباز دیزنی سپرینگز است و این اماکن تفریحی 31 درصد درآمد کل شرکت دیزنی را تامین می‌کنند و نکته بسیار مهم درباره کیفیت این پارک‌ها این است که 70 درصد مشتریان این پارک‌ها دوباره از آن بازدید می‌کنند.

پیش به سوی تلویزیون ملی

پس از مرگ والت دیزنی و گذراندن یک دوره بدون نوسان در شرکت، در سال 1984 میشل ایزنر به رهبری شرکت رسید. سیاست او برای اداره شرکت مبتنی بر خرید شرکت‌های دیگر و استفاده از توانایی آنها برای بالابردن سهام دیزنی بود.

در دهه 1980 و 1990 سه شبکه عمومی در آمریکا(سی بی اس، ای بی سی، ان بی سی) وجود داشتند که بیشتر مخاطبان آمریکایی آنها را تماشا می‌کردند. شرکت دیزنی در سال 1996 شرکت ای بی سی را با 19 میلیارد دلار خریداری کرد.   (Fabricant, 1995)

دلیل عمده این خرید بزرگ استفاده از استودیوهای تلویزیونی شرکت ای بی سی و پخش حداکثری برنامه‌های دیزنی در شبکه ملی بود. در سال‌های بعد با ورود تلویزیون‌های کابلی و دیجیتال و ورود شرکت‌هایی مثل فاکس به بازار، ای بی سی به شرکتی ضررده برای دیزنی تبدیل شد. اما شرکت‌های تابعه ای‌بی‌سی مانند ای‌اند‌ای(یک تلویزیون کابلی) و ای‌اس‌پی‌ان(یک شبکه ورزشی) بسیار سودده عمل کردند و باعث شدند این بخش 43 درصد از تمام درآمد شرکت دیزنی را به خود اختصاص دهد و سودده ترین بخش باشد. (dividend center, 2016)

برای جبران ضرردهی شبکه ای بی سی در سال 2018 بخشی از کوور فاکس که شامل نیمی از سهام شبکه اسکای و بخش تلویزیونی و سینمایی شرکت فاکس قرن بیستم می‌شود طی قراردادی 71 میلیارد دلاری به دیزنی واگذار شد. (کریمی, 1397)

پادشاه انیمیشن

شرکت دیزنی از ابتدای پیدایش خود تا سال 1986 حاکم مطلق صنعت انیمیشن و پیشگام فناوری‌های جدید در این عرصه بود. به طور مثال در سال 1937 دیزنی با وجود ریسک بسیار زیاد اولین انیمیشن بلند به نام سفید برفی را تولید کرد.

اما در سال 1986 یکی از انیماتورهای شرکت دیزنی به نام جان لستر به دلیل اصرار بر استفاده از کامپیوتر در انیمیشن‌سازی از شرکت اخراج شد. اما او به لوکاس فیلم رفت و با این شرکت کار بر روی گرافیک کامپیوتری را آغاز کرد. در سال 1986 استیو جابز که با فروش سهام اپل سرمایه دار شده بود بخش ویدئویی لوکاس فیلم را خرید و شرکت پیکسار را تاسیس کرد (iwerks, 2007).

پیکسار با استفاده از گرافیک کامپیوتری صنعت انیمیشن را با انیمیشن‌هایی مثل ماشین‌ها و داستان اسباب‌بازی متحول کرد و حدود ده بار جایزه اسکار را از والت دیزنی ربود. تا اینکه در سال 2006 والت دیزنی که خود را در معرض خطر می‌دید با حدود 7 میلیارد دلار شرکت پیکسار را خرید و مالک تمام شخصیت‌های آن شد که این معامله جان تازه ای هم به پارک‌های دیزنی داد (iwerks, 2007).

بعد ازین معامله والت دیزنی متوجه شد باید هرچه زودتر شرکت‌های انیمیشن سازی رو به رشد را بخرد تا گستره وسیع تری از شخصیت‌ها را در اختیار داشته باشد که صحبت‌های ایگر رییس وقت والت دیزنی تاییدکننده این مطلب است که گفت: «ما معتقدیم اضافه کردن مارول به مجموعه منحصر به فرد دیزنی شخصیت‌های متعددی در دسترس ما قرار می‌دهد که باعث رشد در دراز مدت و افزایش سهام می‌شود». ازین رو در سال 2009 شرکت مارول(صاحب شخصیت‌هایی چون مردان ایکس)به ارزش 4 میلیارد دلار توسط دیزنی خریداری شد.

نگاهی به حوزه‌های دیگر

شرکت دیزنی در حوزه‌های مختلفی فعالیت دارد و هدف اصلی این حوزه‌ها تبلیغ برای شرکت اصلی و سود بیشتر شرکت والت دیزنی است. به طور مثال شرکت دیزنی از سال 2006 خط تولید کشتی کروز خود را آغاز کرد و تا سال2011 سه کشتی تولید کرد که این کشتی‌ها مخصوص افراد ثروتمند دوست‌دار دیزنی است و سطح بالاتر دیزنی لند محسوب می‌شود.

فروش اسباب بازی شخصیت‌های انیمیشن‌های دیزنی بخشی دیگر از درآمد شرکت است که به دو طریق انجام می‌شود. یا از طریق ساخت آنها یا از طریق فروش این شخصیت‌ها به شرکت‌های اسباب بازی(به طور مثال فروش شخصیت‌های جنگ ستارگان به شرکت اسپرو برای سه سال) (Edgard, 2015).

راه‌های دیگر درآمدزایی دیزنی شامل استودیوهای ساخت موزیک و انتشار مجله و کتاب‌های کمیک و ساخت بازی و گروه‌های تئاتر است (Edgard, 2015).

نگاهی به اوضاع مالی شرکت والت دیزنی

دیزنی با حدود 200 هزار نفر کارمند بزرگترین کارآفرین خصوصی در آمریکاست.

درآمد این شرکت از 23 میلیارد دلار در سال1997 به 60 میلیارد دلار در سال2018 رسیده است و مجموع دارایی این شرکت در سال2018 با دو درصد افزایش نسبت به سال قبل 100 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.

تقسیم بندی درآمد این شرکت به شرح زیر است:

43 درصد سهم تلویزیون‌ها و شبکه‌های کابلی و دیجیتالی

31 درصد سهم پارک‌ها و اماکن تفریحی

15 درصد سهم استودیوهای فیلم و انیمشین سازی

8 درصد سهم کالای مصرفی ساخته شده

3 درصد سهم رسانه‌های محیط فعال مثل بازی‌ها و سایت‌هایی مثل هیولو (dividend center, 2016)

بحث و نتیجه گیری

در جهان امروز رسانه مستقل معنایی ندارد و اکثر رسانه‌ها جزئی از شش کوور رسانه ای بزرگ جهان غرب هستند. بزرگترین این کوورها شرکت والت دیزنی با ارزش سهام بیش از شش میلیارد دلار است که از بدو تولد تا لحظه مرگ ما را می‌تواند در چارچوب خودش قرار بدهد. شرکت دیزنی که برای افزایش سود خود، در دوره رهبران مختلف سیاست واحدی به نام اقتصاد دامنه اتخاذ کرد تا به این وسیله خطرپذیری خود را در برابر شکست‌ها افزایش دهد. اکنون دامنه اقتصادی شرکت دیزنی از تولید انیمیشن به تولید خبر و ساخت اسباب بازی و شهربازی و حتی ساخت کشتی‌های تفریحی رسیده است.

در نگاهی دیگر دیزنی می‌تواند ذائقه مخاطبان خود را بشناسد و آن‌ها را تغییر بدهد و ازین رو دولت‌های مختلف مجبور به همکاری با او هستند. این دیزنی است که تعیین می‌کند ما اکنون به چه چیزی احتیاج داریم و با وجود چنین نظام رسانه ای که یک شرکت می‌تواند تمام شئون زندگی انسان از جمله آرمان‌ها (از طریق سرگرمی‌ها) و دغدغه‌ها (از طریق اخبار) را کنترل کند. مستقل فکرکردن نیز امری محال به نظر می‌رسد.

منابع

Allan, S. (2018, 12 24). Ucan. Retrieved from www.ucan.ir

center, d. i. (2016, 5 13). dividend. Retrieved from dividend: http://www,dividend.com

Edgard, A. (2015). A map of disney assets. Titlemax, 4.

Fabricant, G. (1995, 6 1). The media business. The new york times, 1.

iwerks, l. (Producer), & Iwerks, L. (Director). (2007). the story of pixar [Motion Picture]. U.S.A.

Lasseter, J. (1, 1 2018). Macro trends. Retrieved 4 19, 2019, from Macro trends

name, n. (2018). top stock media conglomerates. macro trends.

name, n. (n.d.). macrotrends.

News, A. (1955). Disney land. California: ABC news.

Roberts, J. (2009, 8 30). Newsweek. Retrieved from http://www.newsweek.com

کریمی, م. (1397, 5 6). zoomg. بازیابی از http://www.zoomg.ir

مبشری, س. (كارگردان). (1394). ارباب سرگرمی [تصوير متحرك]. ایران.