| رسانه‌های امریکایی چه واکنشی در برابر اعتراضات امریکا نشان دادند؟

 

بی‌شک در این ایام هیچ چیز غیر منتظره‌تر از وقوع ناگهانی اعتراضات سیاه‌پوستان در ایالت مینه سوتای آمریکا نیست؛ شورشی که تقریباً به یک جنگ داخلی تمام عیار و سراسری تبدیل شد و ایالت‌ها و شهرهای مهمی مانند آتلانتا، لُس‌آنجلس و نیویورک را در‌برگرفت. هر چند پیش از این نیز نقاط مختلفی در ایالات متحده آمریکا دستخوش ناآرامی‌های این چنینی شده بود که از آن جمله می‌توان به شورشهای ناشی از تیراندازی به مایکل براون در شهر فرگوسن از ایالت میزوری در سال 2014 اشاره کرد. با وجود این که ریشه‌های مشکل نژاد‌پرستی در آمریکا بسیار عمیق‌تر از آن چیزی است که می‌توان فکرش را کرد اما مقوله‌ای که از نگاه این نوشتار حائز اهمیت است اثراتی است که بحران متعاقب قتل عمدی جرج فلوید بر رسانه‌های آمریکا و به تبع آن افکار عمومی این کشور 300 میلیونی گذاشته است. برای بررسی این مسئله پیش از هر چیز باید یادآوری کنیم که شورشهای اخیر از لحاظ بعد سیاسی- اجتماعی تقریباً بی‌نظیر است به طوری که از نظر بین المللی اعتراض بسیاری از شخصیت های سیاسی مانند آنگلا مرکل و یا بوریس جانسون را برانگیخته است و حتی بسیاری از نهادهای بین المللی مانند سازمان ملل و اتحادیه اروپا نیز در برابر سرکوب خیزش جدید سیاه‌پوستان لب به اعتراض گشوده‌اند. در مقابل دولتمردان کاخ سفید و به خصوص دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور طی اظهاراتی ضد و نقیض، گاه ایران یا روسیه و چین را دخیل در شورشها می‌دانند و گاه آن را توطئه رقیب انتخاباتی خویش جو بایدن و یا جنبش آنتی‌فا به حساب می‌آورند. در این میان واکنش رسانه‌های آمریکا به اتفاقات اخیر را می‌توان این چنین شرح داد:

سینمای هالیوود و چالشی به نام تبعیض نژادی در آمریکا

با وجود ورود رسانه‌های گوناگون به عرصه افکار عمومی مردم آمریکا به دلیل ماهیت جذاب و تجاری سینمای هالیوود شاید بتوان این نهاد را هنوز برجسته‌ترین رسانه ایالات متحده نام نهاد. به منظور واکاوی نقش و اهمیت هالیوود در خمایت از اعتراضات علیه نژاد پرستی چند نکته را نباید از یاد برد:

• نخست این که سینما از ابتدای ورود به عرصه زتدگی بشر درسال 1878 تا کنون مانند ادبیات به مثابه ابزاری در دست روشنفکران و جنبشهای سیاسی اجتماعی بوده که از آن برای بیان تمایلات و دغدغه‌های خویش سود می‌جسته‌اند. قاعدتاً سینمای آمریکا نیز از این قاعده مستثنی نیست.

“پیش از این نیز نقاط مختلفی در ایالات متحده آمریکا دستخوش ناآرامی‌های این چنینی شده بود که از آن جمله می‌توان به شورشهای ناشی از تیراندازی به مایکل براون در شهر فرگوسن از ایالت میزوری در سال 2014 اشاره کرد. با وجود این که ریشه‌های مشکل نژاد‌پرستی در آمریکا بسیار عمیق‌تر از آن چیزی است که می‌توان فکرش را کرد.“

• سینماگران آمریکایی برای بیان مطالبات جنبش ضد نژادپرستی علیه سیاهان از سینما به سه طریق استفاده کرد‌اند: شیوه نخست این که با استفاده از ژانرهای گوناگون سینمایی مانند: ژانر تاریخی، حماسی و… به در به روایت تاریخ بردگی سیاهان در ایالات متحده پرداخته اند از نمونه های این نوع فیلم‌سازی می‌توان به جنگوی ازاد شده، مجموعه فیلم ریشه‌ها، سِلما و ملکه اشاره کرد. شیوه دومی که برای انتقاد از جنبش نژاد پرستان سفید پوست در سینما از آن استفاده می شود عبارت است از بیان کاستی‌ها و وحشیگری‌های نژاد پرستان و سازمانهای راست افراطی و نئونازی‌ها. یکی از برجسته‌ترین آثار به نمایش درآمده در این حوزه فیلم تاریخ مجهول آمریکا اثر تونی کی است. طریق دیگری که سینمای آمریکا برای بیان اعتراض خویش در مورد نژاد پرستی علیه سیاهان برگزیده است تولید آثار مستند و غیر مستند در خصوص وضعیت فعلی جنبش سیاهان و مسئله تبعیض نژادی در آمریکا است که می‌توان فیلم‌هایی مانند بانکدار را نماینده این طریق استفاده از رسانه سینما دانست.
• در کنار این جریان تا حدی پر تنوع که سالها است در سینمای آمریکا آغاز شده است پیوستن بسیاری از سلبریتی‌ها و شخصیت‌های اثر گذار سینمای امریکا مانند کوئنتین تارانتینو کارگردان دوگانه معروف بیل را بکش، بن افلک، جیجی حدید و بسیاری دیگر از سلبریتی‌های معروف سیاه پوست و سفید پوست آمریکایی به اعتراضات اخیر مردم امریکا علیه تبعیض نژادی می‌تواند وزنه اجتماعی خوبی در جامعه آمریکا به نفع سیاهان ایجاد کند. شاید نتوان جریان اخیر را حرکتی مستقل از جریان هالیوود به حساب آورد اما به احتمال قریب به یقین می‌توان آن را نشانه‌ای در جهت شکل‌گیری یک اعتراض در بدنه بازیگران و اهالی سینما به سیاستهای نژاد پرستانه برخی نهادهای ایالات متحده از جمله پلیس به حساب آورد.

با وجود اهمیت روزافزون هالیوود در زندگی مردم آمریکا و جنبه بین المللی آن باید اعتراف کرد که سینما تنها رسانه‌ای نیست که مردم آمریکا برای دست یافتن به یک آگاهی جمعی از آن سود می‌جویند. در ادامه به نقش برخی از رسانه های دیگر در فرایند بازتاب تحولات جنبش ضد نژاد پرستی اشاره می‌کنیم.

روزنامه‌ها آینه بی‌ریای حقیقت

به سختی می‌توان این حقیقت را نادیده گرفت که با وجود ورود سریع فضای مجازی به عرصه افکار عمومی در ایالات متحده روزنامه ها هنوز یکی از برجسته‌ترین منابع مردم آمریکا برای درک وقایع روزمره هستند. برای کاوش در مواضع روزنامه‌ها در قبال شورش اخیر بر ضد نژاد پرستی نباید چند نکته را از یاد برد:

• در وهله نخست باید یادآوری کنیم که بسیاری از روزنامه‌های مطرح و حرفه‌‌ای آمریکا در سطح ملی و محلی نظیر واشنگتن پست، نیویورک تایمز و شیکاگو تریبون به پوشش لحظه به لحظه اعتراضات و وقایع مربوط به آن تمایلی بی نظیر نشان داده‌اند و فقط برخی روزنامه های کم اهمیت توجه چندانی به پوشش دقیق اعتراضات نکرده‌اند.

“سینماگران آمریکایی برای بیان مطالبات جنبش ضد نژادپرستی علیه سیاهان از سینما به سه طریق استفاده کرد‌اند: شیوه نخست این که با استفاده از ژانرهای گوناگون سینمایی مانند: ژانر تاریخی، حماسی و… به در به روایت تاریخ بردگی سیاهان در ایالات متحده پرداخته اند از نمونه های این نوع فیلم‌سازی می‌توان به جنگوی ازاد شده، مجموعه فیلم ریشه‌ها، سِلما و ملکه اشاره کرد.“

• روزنامه‌های پر‌تیراژ ومعروف معمولاً با اختصاص تیتر اول خود به موضوع شورشها سعی کرده‌اند اهمیت موضوع را به مخاطبان خویش القا کنند.
• علی رغم پوشش اعتراضات توسط روزنامه‌های مشهور آمریکایی برخی روزنامه‌های بین المللی مانند ایندیپندنت به دنبال موضعی دوگانه در قبال اعتراضات آمریکا بوده‌اند چرا که مثلاًایندیپندنت انگلیسی اهمیت موضوع را با تیترهای درشت به مخاطب خویش تفهیم می‌کند اما ایندیپندنت فارسی هرچند ممکن است به موضوع بپردازد اما با انواع تکنیک‌های رسانه‌ای سعی در کم اهمیت جلوه دادن موضوع برای مخاطب فارسی زبان دارد.

موضع‌گیری خبرگزاری‌های آمریکا در قبال تظاهرات

تردیدی نیست که با گسترش فضای مجازی در دنیای کنونی بخش عظیمی از مخاطبان و به ویژه نسل جوان امریکایی مایل به استفاده از سایت و تلویزیون‌های پر تعداد خبری در ایالات متحده هستند در این میان موضع بسیاری از خبرگزاریهای آمریکایی مانند CNN بسیار واقع بینانه و طبیعتاً انتقادی بوده است در حالی که رسانه‌هایی مانند Foxnews و یا بخش فارسی رادیو صدای آمریکا موسوم به Voa فارسی که خاصیتی برون مرزی  دارند به دنبال وارونه جلوه دادن و تا حدودی کم‌محلی کردن به وقایع مرتبط با نژاد پرستی در درون ایالات متحده برای مخاطبان فارسی زبان هستند.

جنبش سیاهان حرکتی رو به جلو

با عنایت به اهمیت روز‌افزون رسانه‌های مجازی و جمعیت رو به رشد هواداران مخالفت با نژاد پرستی که حتی شامل غیر سیاهان نیز می‌شود در آمریکا و نیز رفتار نامعقول بسیاری از سیاستمداران آمریکایی که به شورشها دامن می‌زند حتی با وجود احتمال سرکوب کامل شورشهای کنونی در ایالات متحده نمی‌توان انتظار آینده چندان روشنی را برای برخی از نهادهای در مظان اتهام نژاد پرستی مانند پلیس این کشور داشت. در آینده‌ای نه چندان دور باید منتظر شورشهای گوناگون دیگری در ایالتهای مختلف این کشور بود. چنین آینده‌ای علاوه بر متأثر شدن جامعه ایالات متحده از سیاستهای نژاد پرستانه نهادهایی مثل پلیس می‌تواند نشانه‌ای باشد از بیداری هر چه بیشتر رسانه‌ها و البته افکار عمومی مطالبه‌گر نسل جوان ملت آمریکا.